Woudschoten
Het conferentiecentrum ‘Woudschoten’ in Zeist was een bekende plek voor Nederlandse Joden: menig congres werd er gehouden, van de zionistische vrouwenbeweging WIZO tot cursussen Hebreeuws van het Tarboetressort. Toch kreeg de naam ‘Woudschoten’ vanaf 1990 een heel eigen betekenis. ‘Ik ben naar Woudschoten geweest’, wilde zeggen dat iemand naar één van de conferenties was geweest over de Joodse naoorlogse generatie. Daar werd een generatie zichtbaar die tot die tijd vaak in de schaduw had gestaan van de oorlogsoverlevenden.
In 1981 werd er nog niet over ‘naoorlogse generatie’ gesproken, maar noemde de journaliste Helene Weijel hen (en zichzelf) in een artikel in de Haagse Post: ‘kinderen van het KZ-syndroom’. Zij hadden zelf weliswaar de Tweede Wereldoorlog niet meegemaakt, maar kregen er van hun ouder(s) toch flink wat van mee. Zij waren ‘kinderen die alles goed moesten maken’, deden vaak hun uiterste best om aan de verwachtingen van hun ouders te voldoen. Er werd of angstwekkend gezwegen over de oorlog, of voortdurend over gesproken: in beide gevallen was de oorlog eigenlijk nooit afwezig. Het tekende een generatie.
Vanaf 1990 werden met steun van Joods Maatschappelijk Werk op ‘Woudschoten’ grote conferenties georganiseerd. Daar vond herkenning plaats en werd in gespreksgroepen doorgesproken over wat het betekende ‘naoorlogse generatie’ te zijn. Juist ook velen die buiten de Joodse gemeenschap opgroeiden en door ouders daar vaak uit angst bij weg werden gehouden, vonden via ‘Woudschoten’ een nieuwe invulling van hun Joodse identiteit. ‘Voor mij was het heel griezelig’, zo zei achteraf een van de deelnemers, ‘Ik had nog nooit zoveel Joden bij elkaar gezien’.
‘Woudschoten’ leidde ook tot een eigen organisatie: ‘Joodse naoorlogse generatie’, kortweg ‘Jonag’ genoemd. Dat wilde een platform zijn van ontmoeting, maar ook de belangen behartigen naar binnen en buiten. In de Joodse gemeenschap werd de generatie zichtbaar gemaakt, terwijl de landelijke politiek bij de discussies over de zorg voor oorlogsslachtoffers op de gevolgen voor de kinderen van overlevenden werd gewezen.
