Jacob Soetendorp: rabbijn van Nederland
Tijdens een receptie van de Israëlische ambassade raakten ze met elkaar aan de praat: de bestuurders van de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam en Jaakov Zutan. De eersten waren op zoek naar een Nederlandse rabbijn voor hun steeds kleiner wordende gemeente: alleen op die manier zou het liberale jodendom in Nederland nog een kans kunnen maken. Jaakov Zutan heette eigenlijk Jacob (Jaap) Soetendorp (1914-1976) en was als bewuste zionist naar Israël geëmigreerd. Maar in 1953 besloot hij met zijn gezin, om verschillende redenen, terug te keren naar Nederland – op zoek naar een goede baan.
Soetendorp, zoals hij spoedig weer ging heten, was inmiddels al een bekende verschijning in Joods Nederland. Afkomstig uit de oude Amsterdamse Jodenbuurt, was hij opgeleid aan het orthodoxe Nederlands Israëlietisch Seminarium en had daar de rang van godsdienstonderwijzer behaald. De rabbinale opleiding had hij net niet afgerond. Binnen het Joodse onderwijs, als propagandist voor de zionistische beweging én als toonaangevend medewerker van het Nieuw Israëlietisch Weekblad had hij naam gemaakt. Zijn bevlogen toespraken en uitdagende visie trokken veel aandacht.
Soetendorp ging in op het aanbod van de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam en wist vanaf 1954 het liberale jodendom náást de orthodoxe gemeenschap op de kaart te zetten. De sterk Duits-Joodse identiteit boog hij om, geïnspireerd door Engels- en Amerikaans- Joodse voorbeelden. Nu werd de LJG ook voor Nederlandse Joden aantrekkelijk, vooral voor diegenen die van de orthodoxie vervreemd waren geraakt. De LJG begon te groeien en bouwde in 1966 een moderne, nieuwe synagoge bij de RAI. Het moest laten zien dat Joden in Nederland wel degelijk een toekomst hadden. Door zijn charisma wist Soetendorp al snel ook naam te maken buiten Joodse kring. Hoewel hij een kleine gemeente vertegenwoordigde, groeide hij al snel uit tot ‘de rabbijn van Nederland’. Als kranten, radio en tv op zoek waren naar de Joodse stem, dan kwamen ze al snel bij Soetendorp uit. In aansprekende taal wist hij zijn boodschap te verwoorden. Hij zette zich voluit in voor de opkomende Joods- Christelijke dialoog, omdat hij geloofde dat goede relaties met de kerken van belang waren voor Joden die ervoor kozen om in Nederland te blijven leven. Hij zag die dialoog bovendien als een bijzondere verandering en een nieuwe toekomst voor de verhouding tussen Joden en Christenen.
De groei vertaalde zich niet alleen in een grotere Amsterdamse gemeente, maar ook in de vestiging van uiteindelijk negen nieuwe Liberaal Joodse Gemeenten in andere plaatsen. Soetendorps inzet werd zichtbaar gewaardeerd doordat in Amsterdam een straat naar hem werd genoemd.
