Start Cheider
Terwijl veel Joodse Nederlanders de band doorsneden met de Joodse gemeenten, vormde zich binnen de orthodoxie een nieuwe groep: de ultra-orthodoxie. De breuk werd zichtbaar door de oprichting van een eigen school, de Joodse Kindergemeenschap Cheider. Die begon met vijf kinderen in de huiskamer van de orthodox-Joodse verzetsstrijder Adje Cohen en was bedoeld als alternatief voor de bestaande Joodse basisschool Rosj Pina en de middelbare school Maimonides. Die hadden tot die tijd leerlingen vanuit orthodoxe, liberale en seculiere gezinnen gehad, waardoor velen in de Joodse gemeenschap elkaar van jongs af aan kenden.
Het initiatief van Cohen werd genomen uit onvrede met het aantal lesuren dat besteed werd aan de Joodse vakken. Omdat Rosj Pina en Maimonides binnen het Nederlandse onderwijscurriculum lesgeven, bleef er relatief weinig tijd over voor vakken als Hebreeuws en jodendom. Het Cheider oriënteerde zich sterk op scholen in orthodoxe bolwerken als Antwerpen, Londen en New York. De kinderen werden opgedeeld in aparte klassen voor jongens en meisjes en de Joodse vakken kregen veel meer gewicht.
De oprichting van het Cheider veroorzaakte een schok in de Joodse gemeenschap. De angst was dat dit zou leiden tot een afsplitsing van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap. Ook vroegen velen zich af of de kleine gemeenschap zich wel twee aparte Joodse scholen kon veroorloven. Toch wist het Cheider zich een eigen plaats te veroveren naast de al bestaande scholen.
De nieuwe school maakte zichtbaar wat al enige tijd gaande was: in de boezem van de Nederlandse orthodoxie was een groep ontstaan die zich sterk richtte op het vroegere Oost-Europese orthodoxe jodendom. Door het nieuwe gebruik dat Nederlands-Joodse jongeren na de middelbare school voor een periode aan een buitenlandse jesjiewa, gingen studeren, kwamen zij hiermee in aanraking. Ook in Nederland deed zich het internationale verschijnsel van de chozriem bitsjoeva voor: seculier opgevoede Joden die zich tot de orthodoxie wenden.
Al snel na de oprichting van het Cheider werd duidelijk dat de strikte orthodoxie een vast onderdeel van de gemeenschap was geworden, net zoals de groeiende Liberaal Joodse Gemeenten en het toenemende aantal seculiere Joden. Het maakte dat het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap in de jaren 1980 officieel moest vaststellen dat het niet langer de héle Joodse gemeenschap vertegenwoordigde, maar alleen nog de betalende leden. Daarmee was het nog altijd de grootste Joodse organisatie, maar kon het niet langer de gegroeide veelkleurigheid negeren.
