Viering Israël in Concertgebouw
Afgeladen vol zat het Concertgebouw op zondag 16 mei 1948. Uit heel Nederland waren Joden naar de hoofdstad gekomen om samen de uitroeping van de nieuwe Joodse staat Israël te vieren. Zij werden onthaald door Joodse padvinders, die hun saluut brachten. Binnen en buiten, overal was de nieuwe blauwwitte Israëlische vlag te zien. ‘Leve de Joodse Staat’, klonk het voortdurend. Blijdschap, enthousiasme, ontroering waren de emoties die om voorrang streden bij de talloze bezoekers.
Er kwamen zelfs zoveel mensen op af – zo’n vierduizend in totaal – dat de grote zaal van het Concertgebouw de drommen niet aankon. Er werd een tweede en een derde zaal bijgehuurd, maar ook dat was niet genoeg. Snel werd een geïmproviseerd buitenprogramma georganiseerd: buiten het gebouw, op het J.W. Brouwersplein, gaf het zionistische kopstuk, de jurist en auteur Abel Herzberg, spontaan een bevlogen toespraak. Binnen stonden maar liefst tien sprekers klaar, die de hele breedte van Joods Nederland vertegenwoordigden. ‘Er is vandaag geen plaats voor romantiek en jubelende uitgelatenheid’, zo zei een twintigjarige student, ‘Maar de stichting van de republiek Israël is een medicijn voor onze vergiftigde jonge zielen. We gaan niet naar Palestina om het te veroveren op Arabieren of Engelsen, maar om er te planten en te zaaien, te dichten en te zingen, te genezen en genezen te worden …’ Een massaal gezonden ‘Hatikwa’, het zionistische lied dat nu het volkslied van Israël was geworden, sloot de bijeenkomst af.
De sympathie voor Israël, niet alleen onder Joden, maar onder brede delen van de samenleving was groot. Nederlandse kunstenaars, onder leiding van de directeur van het Stedelijk Museum, jhr. Willem Sandberg, besloten om de jonge staat een verzameling kunstwerken aan te bieden voor een museum in Israël als ‘bewijs van vriendschap en sympathie’. Een speciale ‘Haganah-actie’ werd gehouden, om het Israëlische leger van fondsen te voorzien om de oorlog die de jonge staat voerde, te kunnen financieren. Het was een groot succes dat al spoedig werd omgezet in een vaste organisatie die jaarlijks als Collectieve Israël Actie geld inzamelde voor Israëlische doelen. De enthousiaste viering van de stichting van de Staat Israël was een centraal moment in het ontstaan van een nieuwe Joodse identiteit in Nederland, waarbij naast de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog ook de Joodse staat een vaste plaats kreeg. De betrokkenheid bij het wel en wee van Israël blijft ook in de decennia daarna onverminderd groot, hoezeer die zich ook uitte in verschillende politieke posities.
