volgende       volgende
1865

Oprichting Nieuw Israëlietisch Weekblad

Het oudste opinieweekblad van Nederland, zo noemt het Nieuw Israëlietisch Weekblad zich tegenwoordig. Bij de start van het NIW, zoals het kortweg wordt genoemd, was nog niets dat daarop wees. Het was één van de talloze Joodse tijdschriften dat in de negentiende eeuw om de aandacht van Nederlandse Joden vocht. Het NIW groeide al snel uit tot de voornaamste spreekbuis van orthodox Joods Amsterdam. Andere periodieken hadden hun thuisbasis elders, zoals het Rotterdamse Weekblad voor Israëlietische Huisgezinnen of kenden een liberaler profiel, zoals Het Weekblad voor Israëlieten. Onder de hoofdredacteuren Meijer Marcus Roest, Aron Mendes Chumaceiro, Philip Elte en L.S. Staal was de koers tot aan de Tweede Wereldoorlog stabiel: orthodox, Oranjegezind en kritisch op het liberale jodendom en het zionisme.

Vanaf 1875 fungeerde als uitgever de firma Joachimsthal, die eveneens als boekhandelaar optrad. Die wist het NIW commercieel tot grote hoogten te stuwen: het werd veruit het meest gelezen Joodse blad van Nederland. Hoezeer lezers het ook oneens konden zijn met de koers van het blad, bewuste Nederlandse Joden konden eigenlijk niet om het NIW heen. Door de variëteit van nieuws en nieuwtjes uit Joods Nederland, berichtgeving over Joden elders, populair-wetenschappelijke artikelen, een feuilleton en de onmisbare familieberichten, vond een ieder wel wat van zijn gading. Door de groei en variëteit van de Joodse pers werd de communicatie in Joods Nederland versterkt, leefden Joden meer met elkaar mee, maar nam ook het interne debat toe. De pers vormde meningen en bracht gelijkgestemden dichter bij elkaar. De regionale verschillen werden daardoor minder belangrijk. Joden waren overigens niet alleen actief in de specifiek Joodse pers. De journalistiek was een nieuw beroep waarin de eerste lichting goed geïntegreerde Nederlandse Joden gemakkelijk werk vond. Dat ging van het handwerk van de correspondent tot het hoofdredacteurschap van kranten. Zo was vanaf 1844 Hartog Hijman Tels de eerste hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, terwijl de hoofdstedelijke concurrent, het Algemeen Handelsblad, geleid werd door Louis Keyzer.

Voorpagina van het eerste nummer van het Nieuw Israëlietisch Weekblad uit 1865.

Het NIW was één van de weinige Joodse bladen die na de Tweede Wereldoorlog al direct weer opnieuw werd uitgegeven. Het karakter van het blad veranderde wel: het wilde nu bewust een platform zijn voor de volle breedte van Joods Nederland. Ook werd het NIW uitgesproken zionistisch en werd de sterke band met Israël duidelijk zichtbaar. In de samenleving werd het niet alleen het oudste opinieblad, maar wordt het ook nog altijd gezien als spreekbuis van de Joodse gemeenschap.

© 2024, Joods Maatschappelijk Werk en Joods Educatief Centrum ‘Crescas’